Bilgisayarınızı düzgün bir şekilde kapatmazsanız ne olur?

Bilgisayarınızla o günkü işiniz bitti ve artık kapatma vaktinin geldiğine karar verdiniz. Başlat menüsüne tıkladınız ve güç ikonunu tıklatıp açılan menüden "Bilgisayarı Kapat" seçeneğini seçtiniz. Ancak bilgisayarınızın hemen o saniyede kapanmaktansa bir çeşit "kapanma merasimi" başlattığını farketmişsinizdir. Peki odanızdaki bir lamba, yada televizyonunuz anında kapanırken bilgisayarınızın kapatılması niçin saniyeler hatta bazen dakikalar sürebiliyor?

Veri Kaybının Önlenmesi

Bilgisayarınızı başlattığınız ilk andan itibaren pek çok program ve sisteme ait servisler çalışmaya başlar ve rutin görevlerini gerçekleştirirler. Bazen bu programlar yada Windows kendini güncelleştirir ve çeşitli bakım çalışmaları yaparlar. Arkaplanda olan pek çok şeyden haberdar bile olmayız. Daha da önemlisi bilgisayarlar günümüzde ayrılmaz bir parçamız halinde. Pek çoğumuz çalışmalarımızı, ödevlerimizi, projelerimizi bilgisayar ortamında gerçekleştiriyoruz ve burada saklıyoruz.

Bu sebeplerden dolayı işletim sisteminizin kapanırken en çok önem verdiği şey, öncelikle henüz kaydedilmemiş tüm verilerin diske kaydedildiğinden emin olmak ve o sırada gerçekleştirilen görevleri güvenli bir şekilde sonlandırmaktır. Örnek olarak üzerinde saatlerce uğraştığınız ancak henüz kaydetmediğiniz bir belge olduğunu düşünün. Bilgisayarınız sorgu sualsiz hemen kapansaydı, bu belge sadece geçici bellek üzerinde tutulduğu için muhtemelen sonsuza kadar yok olurdu. Her ne kadar bazı programlar otomatik kaydetme ve dosya kurtarma özelliğine sahip olsalar da, pek çoğunda bu özellik yok ve olanlar da her zaman garanti veremiyor.

Başka bir olasılık, siz bilgisayarınızı kapatmaya karar verdiğiniz sırada arkaplanda güncelleştirme işlemleri gerçekleştiriliyor olabilir. Ya da Write Cache yani harddisklerdeki yazma önbelleğinden dolayı bazı dosyalarınız her ne kadar kaydedilmiş gibi gözükse de henüz kaydedilmemiş olabilir.

Bilgisayar kapanırken hangi adımları izler

Kapanma işlemi başlatılır başlatılmaz, işletim sistemi tarafından o sırada çalışmakta olan programlara ve servislere bilgisayarın kapanmak üzere olduğu bildirilir ve yaptıkları her neyse kaydetmeleri için bir miktar süre verilir. Burada 3 farklı durum ortaya çıkabilir.

1. O sırada herhangi bir işlem yapmayan yani boşta duran programlar hemen kapatılır.
2. Kaydedilmeyi bekleyen verileri belleğinde bekleten programlar ise bu verileri diske yazdıktan sonra işletim sistemine güvenle kapatılabileceklerini bildirirler.
3. Bazı programlar ise üzerinde çalışılan işi kaydedip kaydetmeyeceğiyle ilgili kullanıcıdan bir komuta ihtiyaç duyarlar. Bu programlar işletim sisteminin kapanmasını bilinçli olarak engeller yada geçiktirirler. Genelde kaydetmek isteyip istemediğinizi soran bir diyalogla karşılaşırsınız.

Windows, kaydedilmemiş dosyalarınız olduğunda kapanma işlemini iptal etmenize olanak sağlar.

Bu sırada arkaplanda gerçekleştirilen disk birleştirme, Windows Update, dosya indirilmesi gibi diğer işlemler de güvenli bir şekilde sonlandırılır. Yazma önbelleğinde diske yazılmayı bekleyen veriler hemen diske kaydedilir. En son olarak da donanımlar sürücüleri aracılığıyla güvenli bir şekilde kapatılır ve böylece bilgisayarınız tamamen kapanmış olur.

Diğer potansiyel sorunlar

Bilgisayarlar diske veri yazma işleminin ortasındayken aniden kapanmaları yada elektriğin kesilmesi o dosyanın yanı sıra, bazı durumlarda etrafında bulunan diğer dosyalarında bozulmasına neden olabilir. Bu bozulmalar disk üzerinde veri tutarsızlığına sebep olabilir. Elektrik kesilmelerinden sonra Checkdisk yani disk bütünlük kontrol programının çalıştırılmasının sebebi budur.

Windows'un dosya sistemine ait olan Journal özelliği, dosyalarda yapılan değişiklikleri sıklıkla kayıt altına alarak tutarsızlıkları farkedip çözmeye çalışır.

Güncelleştirme esnasında bilgisayar kapanırsa ne olur?

Bilgisayarınız güncelleştirilirken ekranda "Bilgisayarınızı Kapatmayın" yazısını görmüşsünüzdür. Diğer zamanlarda bilgisayarın aniden kapatılması muhtemelen en fazla o an üzerinde çalıştığınız dosyaların kaybolmasıyla sonuçlanacaktır. Ancak güncelleştirme işlemleri sırasında gücün kesilmesi, dosyaların sadece bir kısmının güncelleştirilebilmesi yada eklenen kayıtların yarım kalması gibi kötü sonuçlar doğurabilir. Bu durum ise bilgisayarızın önyükleme sorunlarıyla karşılaşmasına kadar gidebilir.

Sonuç olarak

Gördüğünüz gibi bütün bu beklemenin geçerli bir sebebi var. Dosya bütünlüğünün korunabilmesi ve veri kaybının önlenmesi için kapatma işleminin düzgün gerçekleştirilmesi önemli. Çok zorunda kalmadığımız sürece (bilgisayarın tamamen donması gibi) bilgisayarı düzgün yoldan kapatmak en iyisi olacaktır.